Asfiksja u noworodka
Asfiksja okołoporodowa, czyli niedobór tlenu w okresie okołoporodowym, jest częstą przyczyną uszkodzenia mózgu noworodka. Uszkodzenia mózgu i inne powikłania wynikające z asfiksji okołoporodowej nazywane są „urazami okołoporodowymi„.
Jeśli dziecko nie ma wystarczającej ilości tlenu we krwi lub jeśli przepływ krwi do mózgu jest ograniczony, może ono urodzić się niedotlenione. W przypadku zdiagnozowania u noworodka encefalopatii niedotlenieniowo-niedokwiennej, można leczyć dziecko za pomocą hipotermii terapeutycznej (chłodzenie). Ważne jest, aby terapia ta rozpoczęła się w przeciągu sześciu godzin od wystąpienia asfiksji porodowej.
Hipotermia terapeutyczna może zmniejszyć lub zapobiec trwałemu uszkodzeniu mózgu u niektórych dzieci. U wielu dzieci, u których doszło do niedotlenienia okołoporodowego, mogą pojawić się następujące problemy:
- porażenie mózgowe
- uszkodzenie mózgu, w tym kory mózgowej, zwojów podstawy i leukomalacja okołokomorowa
- zaburzenia napadowe, drgawki
- niepełnosprawność intelektualna i rozwojowa
Poród jest dla dziecka, matki a także personelu medycznego szpitala nielada wyzwaniem. Najważniejsze podczas porodu jest zatem nie dopuścić do urazu lub niedotlenienia okołoporodowego, który dla noworodka jest poważnym stanem zagrożenia życia.
- Najczęściej do niedotlenienia płodu ( zamartwicy urodzeniowej ) dochodzi na skutek urazu porodowego lub przypadku źle prowadzonej akcji porodowej przez personel medyczny szpitala.
- Na niedotlenienie wewnątrzmaciczne podczas porodu wskazuje nieprawidłowa czynność serca płodu odczytywana na aparacie KTG. Jeżeli podczas zapisów KTG w trakcie porodu, tętno płodu spada poniżej 100 uderzeń na minutę przez co najmniej 2 lub 3 minuty, lekarz prowadzący poród powinien zdiagnozować ciężka bradykardię i zalecić nagłe cesarskie cięcie.
- Przyczyną niedotlenienia mózgu noworodka mogą być też błędy ze strony personelu medycznego prowadzącego poród. Nieprawidłowe podanie środków wywołujących bóle porodowe powoduje niedotlenienie macicy, łożyska i płodu.
Jeżeli na skutek zaniedbania lekarzy doszło do uszczerbku na zdrowiu matki lub dziecka, poszkodowani mogą uzyskać rekompensatę za doznaną krzywdę w postaci odszkodowania, zadośćuczynienia oraz dożywotniej renty.
Zachęcamy do zadawania pytań naszym prawnikom. Zespół prawny Fundacji Od Poczęcia Do Narodzin posiada odpowiednie doświadczenie i dokłada wszelkich starań, aby rzetelnie ocenić czy doszło do błędy lekarskiego podczas porodu. Mimo, że nasza siedziba jest w Warszawie, działamy na terenie całej Polski.
Skontaktuj się z naszymi prawnikami w celu uzyskania darmowej konsultacji prawnej. Jesteśmy po to, by Ci pomóc.
Asfiksja u noworodka – przyczyny
Tlen musi przepłynąć przez płuca matki, serce, naczynia krwionośne, macicę i łożysko, a następnie przejść przez pępowinę, aby dostać się do nienarodzonego dziecka. Problem na każdym etapie tej drogi może spowodować asfiksję porodową, zwłaszcza jeśli matka i dziecko nie otrzymają właściwej opieki medycznej. Oto niektóre typowe przyczyny niedotlenienia płodowego/asfiksji porodowej:
- odklejenie łożyska – jest to powikłanie, w którym łożysko oddziela się od ściany macicy przed urodzeniem dziecka. Odklejenie łożyska może spowodować ciężkie krwawienie i utratę tlenu u dziecka
- pęknięcie macicy – pęknięta macica może spowodować poważne krwotoki u matki oraz utratę tlenu u płodu
- problemy z pępowiną – powikłania w obrębie pępowiny obejmują: wypadnięcie pępowiny, okręcenie się pępowiny wokół ciała dziecka, krótki sznur pępowinowy i węzeł prawdziwy. Wszystkie te powikłania mogą powodować poważne niedobory tlenu u dziecka
- niewydolność łożyska – gdy naczynia w łożysku są nieprawidłowo zbudowane, dziecko może doświadczyć długotrwałej deprywacji tlenu i pożywienia. Poza udarami związanymi z niedotlenieniem, może także dojść do wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu (IUGR)
- stan przedrzucawkowy – dzieje się tak, gdy matka ma wysokie ciśnienie krwi rozpoznane w czasie ciąży, co może spowodować zmniejszenie przepływu krwi u dziecka i inne poważne problemy, w tym rzucawkę
- łożysko przodujące – występuje, gdy łożysko utworzyło się blisko otworu macicy, częściowo lub całkowicie blokując szyjkę macicy matki, która jest otworem kanału rodnego
-
udar – udar okołoporodowy pojawia się, gdy naczynia krwionośne w mózgu dziecka zostają zablokowane. Może to być spowodowane niedotlenieniem porodowym. Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna i udar często występują razem
- przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PROM) – PROM pojawia się, gdy pęcherz płodowy pęka przed porodem. PROM może prowadzić do wypadnięcia pępowiny i jej ucisku, a ostatecznie powoduje brak tlenu w mózgu dziecka
- przedłużający się poród
- małowodzie – jest to stan, w którym matka ma niski poziom płynu owodniowego. Małowodzie naraża dziecko na znaczne ryzyko wypadnięcia lub ściśnięcia pępowiny, co może prowadzić do asfiksji okołoporodowej
- niskie ciśnienie krwi u matki – znieczulenie zewnątrzoponowe może powodować niskie ciśnienie krwi (niedociśnienie) u matki. Stan ten zagraża życiu matki i dziecka
- zbyt późna decyzja o cięciu cesarskim – odwlekanie przez lekarza decyzji o cesarskim cięciu, może doprowadzić do uszczerbku na zdrowiu lub śmierci noworodka
Asfiksja – w jaki sposób udar mózgu powoduje uszkodzenia mózgu?
Stopień uszkodzenia mózgu, jakiego doświadcza dziecko, gdy występuje asfiksja okołoporodowa, zależy od:
- nasilenia asfiksji okołoporodowej
- czasu trwania niedotlenienia
- medycznego postępowania z dzieckiem w trakcie i po porodzie
Kiedy dziecko doświadcza asfiksji okołoporodowej, KTG monitorujące pracę serca w trakcie porodu będzie wykazywało spadki tętna u płodu. Kiedy dochodzi do tachykardii i tętno dziecka spada poniżej 100 uderzeń na minutę, zespół medyczny powinien interweniować. W takich sytuacjach zalecane jest: podanie matce płynów i tlenu, zmiana pozycji ułożenia, w celu zwiększenia przepływu krwi oraz utlenienia u dziecka.
Zespół medyczny powinien również być przygotowany do ewentualnego cięcia cesarskiego. Gdyby powyższe zabiegi nie przyniosły poprawy, a tętno dziecka nie wróciłoby do normy. Cięcie cesarskie jest zwykle najszybszym i najbezpieczniejszym sposobem wydobycia dziecka w sytuacji zagrożenia jego zdrowia lub życia. Im wcześniej dziecko przyjdzie na świat, tym szybciej personel medyczny będzie mógł udzielić mu bezpośredniej pomocy.
Kiedy podczas porodu dochodzi do asfiksji okołoporodowej, czyli u dziecka występuje niedotlenienie, dochodzi do metabolizmu beztlenowego i produkcji kwasu mlekowego. Kiedy w krwi dziecka gromadzi się dużo kwasu, nazywa się to kwasicą . Kwasica i niedotlenienie mogą zmniejszać czynność serca, co prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi (niedociśnienie) i niedostatecznego przepływu krwi w mózgu (niedokrwienie). Niedokrwienie dodatkowo osłabia możliwość dostarczania tlenu dziecku. Niedotlenienie i niedokrwienie powodują również kaskadę zdarzeń, które zaburzają szlaki metaboliczne. Przedłużający się udar okołoporodowy powoduje, że dziecko jest niedotlenione i niedostatecznie ukrwione, co z kolei powoduje, że mózg jest pozbawiony glukozy oraz wszystkich innych składników odżywczych, a także tlenu. Ponadto, proces usuwania odpadów jest zakłócany, co powoduje więcej problemów metabolicznych i inne problemy zdrowotne.
Zwykle im dłuższy jest stan niedotlenienia i niedokrwienia, tym większe spustoszenie powstaje w mózgu noworodka. Zespół medyczny musi przeprowadzić badania obrazowania mózgu u dziecka z encefalopatią i szybko zainterweniować. Często wiąże się to z zapewnieniem hipotermii terapeutycznej.
Asfiksja u noworodka – objawy
Jeśli niedotlenienie – niedokrwienie jest na tyle poważne, że może uszkodzić mózg, zwykle rozwija się obrzęk mózgu w ciągu 12-24 godzin. Dziecko z encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną może wykazywać następujące objawy:
- napady padaczkowe, szczególnie w ciągu pierwszych 24-48 godzin życia
- hipotonia – stan zmniejszonego napięcia mięśniowego
- słabe łaknienie
- urazy mózgu
- urazy wielonarządowe
- problemy z oddychaniem
- nieprawidłowa reakcja na światło
Po urodzeniu, dzieci z encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną mogą:
- wymagać reanimacji
- otrzymać niską punktację Apgar
- mieć nieprawidłowy wynik gazometrii
Asfiksja u noworodka – leczenie encefalopatii niedokrwiennej
Wykazano, że leczenie hipotermią (schłodzenie mózgu noworodka) w przypadku wystąpienia encefalopatii okołoporodowej zatrzymuje prawie każdy szkodliwy proces, który zaczyna się pojawiać, gdy mózg dziecka doświadcza niedotlenienia/niedokrwienia/zamartwicy. Naukowcy uważają, że jednym z kluczowych powodów, dla których leczenie to chroni mózg, jest zatrzymanie zdarzeń sygnalizacyjnych wewnątrz komórek, które inicjują kaskadę śmierci komórkowej. Leczenie hipotermią może zminimalizować rozmiar trwałego uszkodzenia mózgu u dziecka, które urodziło się niedotlenione. Zabieg ten może pomóc w zapobieganiu rozwoju porażenia mózgowego lub złagodzić postać MPD (mózgowe porażenie dziecięce).
Leczenie hipotermią należy jednak wykonać w ciągu 6 godzin od momentu wystąpienia u dziecka asfiksji okołoporodowej. Często oznacza, że dziecko musi zostać poddane procesowi leczenia już w ciągu 6 godzin od urodzenia. Większość szpitali stosuje metody pozwalające szybko ocenić, czy dziecko kwalifikuje się do leczenia hipotermią.
Asfiksja noworodka – inne metody leczenia encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej
Kiedy dziecko doświadczyło poważnego niedotlenienia okołoporodowego, zespół medyczny musi upewnić się, że nie ma dalszych zakłóceń w przepływie tlenu i krwi do mózgu.
Drgawki w okresie noworodkowym są spowodowane nieprawidłową aktywnością mózgu, która może pochodzić z encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej. Napady padaczkowe mogą spowodować uszkodzenie mózgu oraz pogorszyć istniejące uszkodzenia mózgu, dlatego należy je niezwłocznie zdiagnozować i leczyć. Wiele oddziałów intensywnej terapii noworodków ma możliwość wykonywania ciągłej elektroencefalografii (EEG), która oznacza rejestrację aktywności elektrycznej w mózgu. Jeśli istnieje metaboliczny lub inny podstawowy problem medyczny, który może powodować napady padaczkowe, problem powinien być natychmiast zdiagnozowany i leczony.