Niedotlenienie okołoporodowe

Niedotlenienie okołoporodowe jest dla noworodka poważnym stanem zagrożenia życia. Może dojść do niego wskutek wystąpienia komplikacji podczas samego porodu albo różnego rodzaju chorób łożyska i pępowiny. Niedotlenienie okołoporodowe jest zazwyczaj stanem nieoczekiwanym i może zdarza się również w przypadku porodów, które przebiegały zupełnie prawidłowo.

Poród jest dla dziecka, matki a także personelu medycznego szpitala nie lada wyzwaniem. Najważniejsze podczas porodu jest zatem nie dopuścić do urazu lub niedotlenienia okołoporodowego, który dla noworodka jest poważnym stanem zagrożenia życia.

• Najczęściej do niedotlenienia płodu   ( zamartwicy urodzeniowej )  dochodzi na skutek urazu porodowego lub  przypadku źle prowadzonej akcji porodowej tj. błędu medycznego przy porodzie przez personel medyczny szpitala.
• Na niedotlenienie wewnątrzmaciczne podczas porodu wskazuje nieprawidłowa czynność serca płodu odczytywana na aparacie KTG. Jeżeli podczas zapisów KTG w trakcie porodu, tętno płodu spada poniżej 100 uderzeń na minutę przez co najmniej 2 lub 3 minuty, lekarz prowadzący poród powinien zdiagnozować ciężka bradykardię i zalecić nagłe cesarskie cięcie.
• Przyczyną niedotlenienia mózgu noworodka mogą być też błędy ze strony personelu medycznego prowadzącego poród. Nieprawidłowe podanie środków wywołujących bóle porodowe powoduje niedotlenienie macicy, łożyska i płodu.

Jeżeli na skutek zaniedbania lekarzy doszło do uszczerbku na zdrowiu matki lub dziecka, poszkodowani mogą uzyskać rekompensatę za doznaną krzywdę w postaci odszkodowania, zadośćuczynienia oraz dożywotniej renty.

Zachęcamy do zadawania pytań naszym prawnikom. Zespół prawny Fundacji Od Poczęcia Do Narodzin posiada odpowiednie doświadczenie i dokłada wszelkich starań, aby rzetelnie ocenić czy doszło do błędy lekarskiego podczas porodu. Mimo, że nasza siedziba jest w Warszawie, działamy na terenie całej Polski.

Skontaktuj się z naszymi prawnikami w celu uzyskania darmowej konsultacji prawnej.  Jesteśmy po to, by Ci pomóc.

bezpłatna porada prawna

Niedotlenienie podczas porodu

O niedotlenieniu podczas porodu mówimy w przypadku dzieci, które zaraz po urodzeniu uzyskały między innymi bardzo niską ocenę w dziesięciostopniowej skali Apgar.

Stan noworodka, który uzyska od 0 do 3 punktów wskazuje na ciężkie niedotlenienie noworodka. Wymaga zwykle reanimacji oraz leczenia w oddziale intensywnej opieki medycznej. Wielu dzieci nie udaje się uratować a u części, które przeżywają dochodzi do różnych zaburzeń, które wynikają z niedotlenienia i niedokrwienia mózgu, zwanych encefalopatią niedokrwienno – niedotlenieniową.

• Ciężka zamartwica „blada” występuje u noworodków, które otrzymały od 0 do 3 pkt. w skali Apgar w 1 minucie po urodzeniu, a ich tętno było poniżej 100 na minutę w chwili urodzenia, miały nieprawidłowe zabarwienie skóry i wykazywały brak napięcia mięśniowego.
• Zamartwica umiarkowana „sina” występuje u noworodków, które otrzymały od 4 do 7 pkt. w skali Apgar w 1 minucie po urodzeniu i ich tętno było równe lub powyżej 100 na minutę, napięcie mięśniowe obniżone oraz wykazywały osłabioną reakcję na bodźce.

Po niedotlenieniu okołoporodowym  choroba u dziecka ujawnia się pod postacią zaburzeń neurologicznych w rozwoju intelektualnym i ruchowym, które powodują rozwój różnych stopni upośledzenia umysłowego, takich jak, mózgowe porażenie dziecięce czy padaczka.

Niedotlenienie okołoporodowe skutki u niemowlaka

• Ciężkie niedotlenienie noworodka oznacza niewydolność oddechową u noworodka, spowodowaną niewystarczającą ilością tlenu przed, w trakcie lub po porodzie. Rokowania dla dzieci z niedotlenieniem okołoporodowym zależą od czasu, podczas którego dziecko nie było w stanie prawidłowo oddychać. W przypadku niedotlenienia noworodka ważna jest każda minuta!
• Niedotlenienie mózgu u noworodka może być przyczyną poważnych uszkodzeń neurologicznych, np. encefalopatii okołoporodowej lub mózgowego porażenia dziecięcego

Niedotlenienie okołoporodowe przyczyny

Mechanizm powstania niedotlenienia okołoporodowego polega na zaburzeniu krążenia krwi pomiędzy płodem, a łożyskiem matki. W życiu wewnątrzmacicznym łożysko stanowi narząd wymiany gazowej płodu. Dlatego zaburzenie przepływu krwi między dzieckiem, a łożyskiem prowadzi do stanu odpowiadającemu duszeniu. Wskutek tego narządy rodzącego się dziecka ulegają uszkodzeniu. Najbardziej wrażliwy jest mózg, w którym bardzo szybko dochodzi do nieodwracalnych uszkodzeń.

• Przyczyną niedotlenienia mózgu noworodka mogą być błędy ze strony personelu medycznego prowadzącego poród.
• Nieprawidłowe podanie środków wywołujących bóle porodowe powoduje niedotlenienie macicy, łożyska i płodu.
• Niedotlenienie może również wystąpić podczas ciężkiego porodu kleszczowego lub przez próżnociąg, albo przez nieprawidłowe ułożenie płodu.
• Przedłużanie się fazy wydalania płodu powoduje uciskanie mózgu dziecka. Jeżeli dojdzie wówczas do uszkodzenia ośrodka oddechowego, to zaburzenia oddychania u dziecka występują zaraz po porodzie.
• Symptomy niedotlenienia noworodka to: siny lub błękitny odcień skóry, niska częstotliwość akcji serca, bezwładne kończyny oraz słaba reakcja na stymulację. Noworodek u którego doszło do niedotlenienia ma trudności z podjęciem i utrzymaniem własnego oddechu. U dziecka  w pierwszej dobie życia występują również zaburzenia świadomości, obniżenie napięcia mięśniowego i (często, ale nie zawsze) drgawki.

bezpłatna porada prawna

Niedotlenienie okołoporodowe skutki

• Wczesnymi następstwami niedotlenienia okołoporodowego może być niedotlenienie wielonarządowe lub nawet zgon dziecka.
• Późnymi następstwami niedotlenienia okołoporodowego noworodka mogą być: mózgowe porażenie dziecięce, upośledzenie umysłowe, małogłowie, padaczka, zaburzenia widzenia, zaburzenia słuchu, częściowe lub całkowite opóźnienie rozwoju mowy, poważne kłopoty w uczeniu się, upośledzenie ruchowe, niektóre zaburzenia psychiatryczne, w tym zaburzenia emocjonalne, zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD).
• Przedłużone niedotlenienie okołoporodowe jest bardzo groźnym stanem i wiąże się z uszkodzeniami mózgu, serca, nerek oraz płuc lub nawet śmiercią dziecka po porodzie. Jeżeli przez personel medyczny szpitala nie zostaną podjęte właściwe działania, dziecko jest narażone na poważne powikłania okołoporodowe.

Niedotlenienie okołoporodowe diagnozowanie

Niedotlenienie noworodka diagnozuje się na podstawie oceny skalą Apgar.

• Jeżeli w 5 oraz 10 minucie życia ta ocena wynosi maksymalnie 3 punkty, można stwierdzić ciężkie niedotlenienie u noworodka.
• Niedotlenienie objawia się również obniżoną wartością pH (poniżej 7) we krwi pępowinowej. Występuje również podwyższenie poziomu kreatyniny i aminotransferaz wątrobowych oraz obniżenie poziomu płytek krwi oraz wzrost liczby erytrocytów.
• Kwasica u noworodka oznacza stan zwiększonej kwasowości krwi, gdy pH spada poniżej wartości 7,35. Wartość pH poniżej 7,00 oznacza ciężką kwasicę. Kwasica dotyczy między innymi niedotlenionych noworodków, które na skutek trudnego porodu lub błędu lekarza rodzą się w bardzo złym stanie.
• Badanie gazometrii pozwala na zdiagnozowanie kwasicy. Gazometria krwi jest testem, dzięki któremu możliwy jest pomiar ilości tlenu i dwutlenku węgla we krwi oraz kwasowość krwi (pH). Najbardziej obiektywnym i dokładnym badaniem oceniającym wydolność oddechową pacjenta jest gazometria krwi tętniczej.

Niedotlenienie okołoporodowe kwasica 

• Jeżeli noworodek rodzi się w złym stanie i konieczna jest resuscytacja to ryzyko niedotlenienia mózgu noworodka zwiększa się.
• Najbardziej wrażliwym na niedotlenienie narządem jest mózg. Gdy niedotlenienie u noworodka trwa długo, może dojść do nieodwracalnych zmian takich jak: trwałe uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, mózgowe porażenie dziecięce, opóźnienie rozwoju umysłowego, upośledzenie narządu słuchu lub wzroku, padaczka.
• Do głównych przyczyn niedotlenienia dziecka podczas porodu zalicza się: poród przed 37 tygodniem, ciążę przenoszoną, przedwczesny lub przedłużający się poród, nieprawidłowe ułożenie dziecka w brzuchu oraz ciążę mnogą, pęknięcie macicy, odpływanie zielonego płynu owodniowego, schorzenia łożyska, problemy z pępowiną, np. wypadnięcie pępowiny lub owinięcie pępowiny na szyi dziecka.
• Niektórym niedotlenieniom okołoporodowym można zapobiec np. właściwie monitorując stan dziecka za pomocą KTG lub USG.
• Leczenie niedotlenienia u noworodka sprowadza się do: resuscytacji dziecka, podania tlenu w razie potrzeby sztucznej wentylacji, wykonania masażu serca, w razie konieczności podania adrenaliny.

Niedotlenienie okołoporodowe leczenie hipotermią

Do niedawna nie znano żadnych skutecznych metod leczenia przebytego niedotlenienia okołoporodowego, a te które się pojawiały  dawały pewne nadzieję na sukces niestety zawiodły. Pomoc dziecku jaką oferowała służba zdrowia ograniczała się jedynie do postępowania objawowego, czyli łagodzenia skutków przebytego niedotlenienia oraz rehabilitacji. Kilka lat temu pojawiła się nowa, skuteczna metoda, którą jest hipotermia, czyli schładzanie ciała.

Aby leczyć noworodki z niedotlenieniem okołoporodowym za pomocą hipotermii należy pamiętać o dwóch bardzo istotnych aspektach. Pierwszy z nich dotyczy uszkodzenia mózgu, które ma charakter dwuetapowy. Drugi natomiast uwzględnia fakt, że niska temperatura ciała łagodzi proces uszkodzenia mózgu.

W mózgu noworodka, u którego wystąpił stan niedotlenienia okołoporodowego w pierwszych godzinach życia dochodzi do niekorzystnych i nieodwracalnych reakcji chemicznych. Obniżenie temperatury mózgu spowalnia i wycisza te reakcje, dzięki czemu zmniejsza ich negatywne skutki.
Przeprowadzone w ostatnich latach badania naukowe jednoznacznie wykazały korzyści ze stosowania hipotermii u noworodków z niedotlenieniem okołoporodowym. Udowodniono, że stosowanie tej metody u wielu nowonarodzonych dzieci łagodzi skutki przebytego niedotlenienia, a u niektórych pozwala całkowicie ich uniknąć.

Leczenie metodą hipotermii stosuje się wyłącznie u noworodków urodzonych o czasie. Istnieje niewiele przeciwwskazań do jej stosowania. Leczenie hipotermią wiąże się z niewielkim ryzykiem powikłań. Dzięki czemu praktycznie każdy noworodek, niebędący wcześniakiem, z ciężkim niedotlenieniem okołoporodowym powinien być leczony tą metodą. Istotnym warunkiem skuteczności hipotermii jest odpowiednio szybkie jej wdrożenie, najpóźniej w szóstej godzin po narodzinach. Leczenie trwa trzy doby, jedną z dwóch istniejących już metod. Metoda całkowita lub selektywna hipotermia głowy. Oba sposoby leczenia są skuteczne. Jednak selektywne chłodzenie głowy ma więcej zalet.

Niedotlenienie okołoporodowe system selektywnego chłodzenia

Jest to system wykorzystujący specjalny czepek. Zapewnia on chłodzenie mózgu dziecka, przy jednoczesnym zachowaniu temperatury ciała na bezpiecznym poziomie poprzez zastosowanie cieplarki promiennikowej. Chłodzenie mózgu odbywa się dzięki czapce, w której przepływa płyn chłodzący, którym jest sterylna woda o temperaturze około 10ºC. Całość urządzenia składa się z:

• jednostki chłodzącej płyn
• jednostki sterującej procesem chłodzenia
• czujników temperatury
• trójwarstwowej czapki

Jednostka chłodząca płyn jest układem wykorzystującym urządzenie termoelektryczne. Chłodzona woda przepływa przez aluminiowy wymiennik ciepła do którego zamocowane są dwa ogniwa Peltiera. Jednostką sterującą jest komputer ze specjalnie przystosowanym systemem operacyjnym. Wyposażony jest w mikroprocesor, który przetwarza dane z czujników temperatury umiejscowionych w pięciu odpowiednio wyznaczonych punktach.
Czujnikami temperatury są termometry termistorowe przeznaczone do pomiaru temperatur z zakresu 25ºC – 45ºC. Umieszczone są na skórze głowy oraz brzuch dziecka, w odbytnicy oraz w miejscu, które umożliwia pomiar temperatury promiennika ogrzewającego ciało noworodka.
Trójwarstwowa czapka, w której środkowa warstwa pełni funkcję wymiennika ciepła z krążącą wewnątrz chłodzącą wodą. Składa się z trzech następujących części:

• warstwy wewnętrznej, której zadaniem jest odbieranie i odprowadzanie wilgoci oraz ochrona czoła i uszu noworodka przed ochłodzeniem
• warstwy chłodzącej wykonanej z pojedynczego kanału o półowalnym przekroju, który został tak zaprojektowany aby zapewnić możliwie najlepsze przyleganie części chłodzącej do głowy dziecka. Wlot i wylot wody umiejscowione są u szczytu części czołowej czapki gdyż takie ułożenie uniemożliwia zamknięcie światła rurek w wyniku ruchów i zmiany pozycji noworodka
•  zewnętrznej warstwy izolacyjnej oddziela warstwę chłodzącą od otoczenia. Jej zadaniem jest zapobieganie przed dostaniem się ciepła z otoczenia do chłodzącej głowę wody. Od strony zewnętrznej pokryta jest warstwą metalu, który odbija promieniowanie podczerwone emitowane prze promiennik ciepła.

Hipotermia całego ciała

Terapia ta zakłada oziębianie całego ciała noworodka aż do osiągnięcia określonej wartości temperatury wewnętrznej, wynoszącej około 33ºC. Wartość ta wyznacza granicę pomiędzy hipotermią umiarkowaną i łagodną ciała dziecka.
Poduszka wodna, odbierająca ciepło od ciała noworodka, zbudowana z termoelementów, w których krąży woda. Pomiędzy zimnymi stronami termoelementów i skórą dziecka umieszczona jest warstwa płynu chłodzącego o regulowanej prędkości przepływu. Istotnym elementem systemu jest pompa o zmiennej wydajności przetłaczania wody przez kanały poduszki wodnej. Pozwoliło to na ujednolicenie odbioru ciepła oraz dało możliwość kontroli nad przebiegiem całego procesu. Metoda ta jest dobra, lecz nadal znajduje się w fazie badań nad eliminacją niepożądanych efektów jej działania.