Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna występuje u  2–9 noworodków na 1000 żywych urodzeń bezpośrednio po porodzie. Charakteryzującym się trudnościami z podjęciem i utrzymaniem własnego oddechu oraz obecnością od pierwszej doby życia zespołu neurologicznego pod postacią zaburzeń świadomości, obniżenia napięcia mięśniowego i (często, ale nie zawsze) drgawek.

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna to trwałe uszkodzenie mózgu noworodka spowodowane niedoborem tlenu lub i ograniczonym przepływem krwi do mózgu w okresie okołoporodowym. Kiedy tak się dzieje, komórki mózgu giną w reakcji kaskadowej, powodując powszechne uszkodzenia. W większości przypadków możliwe jest zapobieganie encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej . Lekarze mogą ograniczyć długotrwałe szkody spowodowane przez encefalopatię, wykonując zabiegi hipotermii (znanej również jako „hipotermia terapeutyczna” lub „chłodzenie mózgu”). Jeśli lekarze podejrzewają, że u dziecka wystąpiła encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna zobowiązani są do zapewnienia dziecku optymalnej opieki i leczenia hipotermią.

Inna terminologia dla encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej to: niedotlenienie okołoporodowe, asfiksja porodowa, asfiksja wewnątrzmaciczna, encefalopatia noworodkowa.

Poród jest dla dziecka, matki a także personelu medycznego szpitala nielada wyzwaniem. Najważniejsze podczas porodu jest zatem nie dopuścić do urazu lub niedotlenienia okołoporodowego, który dla noworodka jest poważnym stanem zagrożenia życia.

  • Najczęściej do niedotlenienia płodu   ( zamartwicy urodzeniowej )  dochodzi na skutek urazu porodowego lub  przypadku źle prowadzonej akcji porodowej przez personel medyczny szpitala.
  • Na niedotlenienie wewnątrzmaciczne podczas porodu wskazuje nieprawidłowa czynność serca płodu odczytywana na aparacie KTG. Jeżeli podczas zapisów KTG w trakcie porodu, tętno płodu spada poniżej 100 uderzeń na minutę przez co najmniej 2 lub 3 minuty, lekarz prowadzący poród powinien zdiagnozować ciężka bradykardię i zalecić nagłe cesarskie cięcie.
  • Przyczyną niedotlenienia mózgu noworodka mogą być też błędy ze strony personelu medycznego prowadzącego poród. Nieprawidłowe podanie środków wywołujących bóle porodowe powoduje niedotlenienie macicy, łożyska i płodu.

Jeżeli na skutek zaniedbania lekarzy doszło do uszczerbku na zdrowiu matki lub dziecka, poszkodowani mogą uzyskać rekompensatę za doznaną krzywdę w postaci zadośćuczynienia, dożywotniej renty i odszkodowania za błąd przy porodzie.

Zachęcamy do zadawania pytań naszym prawnikom. Zespół prawny Fundacji Od Poczęcia Do Narodzin posiada odpowiednie doświadczenie i dokłada wszelkich starań, aby rzetelnie ocenić czy doszło do błędy lekarskiego podczas porodu. Mimo, że nasza siedziba jest w Warszawie, działamy na terenie całej Polski.

Skontaktuj się z naszymi prawnikami w celu uzyskania darmowej konsultacji prawnej.  Jesteśmy po to, by Ci pomóc.

bezpłatna porada prawna

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna

Kiedy dochodzi do encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej ?

Do encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwienna dochodzi w wyniku uszkodzenia mózgu spowodowanego niedoborem tlenu w okresie okołoporodowym. Szacuje się, że encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna występuje u 2-9 dzieci na 1000 żywych urodzeń, co czyni ją najczęstszym typem encefalopatii noworodkowejEncefalopatia noworodkowa jest szerokim terminem stosowanym do opisania zaburzonej funkcji neurologicznej u noworodka.

Około 10 do 60% dzieci z encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną umiera w okresie noworodkowym. Co najmniej 25% dzieci z encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienna, które przeżyją, borykają się ze znacznym uszkodzeniem mózgu i długotrwałym upośledzeniem neurorozwojowym.

Brak tlenu i następująca po nim śmierć komórek (uszkodzenie mózgu) może powodować upośledzenia umysłowe i fizyczne, takie jak opóźnienia rozwojowe , trudności w uczeniu się , porażenie mózgowe i napady padaczkowe.

W przypadku dzieci z  encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwiennej, stopień uszkodzenia mózgu zależy od następujących warunków:

  • nasilenie niedoboru tlenu
  • czas, w którym dziecko było pozbawione tlenu
  • stan dziecka przed pozbawieniem tlenu
  • opieka nad dzieckiem przez zespół medyczny po wystąpieniu zdarzenia pozbawienia tlenu

Mówiąc ogólnie, im dłużej dziecko będzie pozbawione tlenu, tym poważniejszy i trwała będzie uraz okołoporodowy wywołany niedotlenieniem.

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna – co to jest?

Uraz niedokrwienno-niedokrwienny mózgu jest powodowanym brakiem tlenu (niedotlenieniem) i brakiem przepływu krwi (niedokrwienia). Może się to zdarzyć z powodu wielu czynników. U dorosłych najczęściej encefalopatia jest spowodowana udarem, zawałem serca lub urazem głowy. U dzieci zaś do udru dochodzi najczęściej podczas ciąży, porodu i lub krótko po narodzinach.

Wizualizacja encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej i urazu mózgu u noworodka 

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna przyczyny

Wiele powikłań i błędów medycznych może powodować encefalopatię niedotlenieniowo-niedokrwienną. Przyczyny obejmują:

  • małowodzie
  • przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PROM)
  • przedwczesny poród
  • przedłużający się poród
  • udar płodowy
  • ciążę po terminie porodu ( makrosomia , małowodzie,  niewydolność łożyska itp.)
  • uszkodzenia pępowinowe
  • problemy z łożyskiem lub macicą
  • błędy personelu medycznego podczas monitorowania dobrostanu płodu ( KTG )
  • uraz lub krwotok w mózgu dziecka podczas porodu
  • komplikacje związane z wielkością lub ułożeniem dziecka  ( np.: dysproporcja matczyno – płodowa – głowa dziecka jest zbyt duża, aby zmieścić się w miednicy matki)
  • opóźniony poród dziecka – zbyt późna decyzja lekarza o cięciu cesarskim
  • nadciśnienie u matki (stan przedrzucawkowy) lub infekcja
  • błędy anestezjologiczne , które mogą powodować problemy z ciśnieniem krwi u matki ( podczas spadku ciśnienia krwi u matki dziecko otrzymuje znacznie mniej utlenionej krwi, co może spowodować niedotlenienie )
  • krwotoki śródczaszkowe (krwawienia w mózgu dziecka) , które jest spowodowane urazem okołoporodowym np.: podczs porodu zabiegowego –  kleszcze lub  próżnociąg
  • hiperstymulacja macicy spowodowana przez oksytocynę – czasami intensywne skurcze (hiperstymulacja) wywołane przez leki indukujące poród ( oksytocynęa) mogą powodować urazy u noworodka

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna rodzaje

  • Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna łagodna

Objawy encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej łagodnej występują głównie w pierwszej dobie życia. Sporadycznie mogą utrzymywać się do 2–3 doby życia, ale ich nasilenie wyraźnie się zmniejsza. Należą do nich: zaburzenia stanów snu i czuwania (noworodek nie płacze bezpośrednio po porodzie, później nie zapada w głęboki sen; w dalszym okresie obserwuje się przewagę czuwania nad snem),  nadpobudliwość, drażliwość,  drżenia kończyn,  wygórowanie odruchów pierwotnych (głównie odruchu Moro, który może być wywoływany przez bardzo słabe bodźce). Łagodnie wyrażone obniżenie napięcia mięśni osiowych ciała (nie zawsze), niewielkie problemy z karmieniem (dziecko sygnalizuje płaczem głód, ale nie najada się). Nie występują drgawki. Rokowanie jest dobre.

  • Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna umiarkowana

Objawy encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej uniarkowanej utrzymują się kilka, kilkanaście dni. Zawsze wykazują wyraźną tendencję do ustępowania po pierwszym tygodniu życia. Należą do nich: umiarkowane zaburzenia świadomości (letarg), zaburzenia napięcia mięśniowego – przeważnie jest wyraźnie obniżone, osłabienie odruchów pierwotnych, w tym odruchu ssania, drgawki pomiędzy 12 a 24 godziną życia – są to drgawki kloniczne lub drgawki subtelne. U 25% dzieci występują poważne zaburzenia neurologiczne.

  • Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna ciężka

Ciężka encefalopatia występuje u najciężej niedotlenionych noworodków. Do charakterystycznych objawów encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej ciężkiej należą: głębokie zaburzenia świadomości (śpiączka), znacznego stopnia wiotkość (rzadziej głęboka spastyczność), brak odruchów pierwotnych, w tym ssania, stany drgawkowe, niewydolność oddechowa (może pojawić się po krótkim okresie trwania przywróconego przez resuscytację oddechu własnego noworodka). 80% noworodków z encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną ciężką umiera lub rozwijają się u nich ciężkie zaburzenia neurologiczne. U 20% nie występują istotne deficyty neurologiczne.

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna objawy 

Objawy encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej po porodzie mogą obejmować:

  • konieczność resuscytacja u noworodka po porodzie
  • niską punktację APGAR w 5 minucie po porodzie. Punkty APGAR oceniają ogólny stan zdrowia noworodka w ciągu pierwszych kilku minut życia: kolor skóry i cerę dziecka, częstotliwość pulsu, refleks, napięcie mięśni i oddychanie
  • drgawki w ciągu pierwszych 24 do 48 godzin po porodzie
  • trudności z karmieniem
  • głęboką kwasicę metaboliczną lub mieszaną w krwi tętniczej pępowinowej (krew dziecka jest kwaśna / ma niską ph)
  • hipotonię (niskie napięcie mięśniowe)
  • nieprawidłową wiotkość
  • niewydolność wielonarządową
  • brak odruchów pnia mózgu (np. problemy z oddychaniem i nieprawidłową reakcją na światło – działają tylko odruchy ciśnienia krwi i odruchy sercowe)
  • śpiączkę

bezpłatna porada prawna

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna diagnozowanie 

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna jest potwierdzana na podstawie badań oraz neuroobrazowania:

  • tomografia komputerowa ( TK )
  • rezonans magnetyczny ( MRI )
  • EEG
  • USG

Aby zlecić poszerzoną diagnostykę u noworodka lekarze muszą najpierw podejrzewać, że wystąpiło niedotlenienie okołoporodowe. Jeśli poród był trudny, pojawiły się komplikacje  lub gdy dziecko przyszło na świat z oznaki encefalopatii noworodkowej, lekarze powinni rozpocząć proces diagnostyczny. Czasami jednak oznaki uszkodzenia mózgu i encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwienna mogą pojawić się dopiero później, gdy dziecko wykazuje upośledzenie funkcji motorycznych, opóźniony wzrost i opóźnione etapy rozwoju .

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna może powodować liczne schorzenia, w tym:

  • drgawki
  • porażenie mózgowe
  • opóźnienia rozwojowe
  • trudności w uczeniu się
  • zaburzenia motoryczne
  • małogłowie

Leczenie hipotermią 

Leczenie encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej obejmuje:

  • wentylacje
  • opiekę na oddziale intensywnej opieki noworodków
  • kontrolowanie lub zapobieganie napadom drgawek
  • utrzymywanie poziomu glukozy we krwi i ciśnienia krwi
  • minimalizowanie obrzęku mózgu
  • intensywną opieki lekarzy specjalistów

Niedawno wprowadzono nowy sposób leczenia encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej, nazywany kuracją hipotermiczną (znaną również jako chłodzenie mózgu). Leczenie hipotermią wykazuje obiecujące wyniki u niemowląt z encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną  związaną z porodem, poprzez zmniejszenie ciężkości uszkodzenia neurologicznego.

Zabieg polega na obniżeniu temperatury ciała noworodka o 3–4°C przez 72 godziny. Obniżenie temperatury dziecka spowalnia przemianę materii. Dzięki temu komórki w mózgu noworodk regenerację przez dłuższy czas oraz nie ulegają dalszym uszkodzeniom, które mogą wystąpić, jeśli normalne natlenienie lub przepływ krwi zostanie zbyt szybko przywrócone. Po rozpoznaniu encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej ważne jest, aby rozpocząć leczenie hipotermią, o ile spełnione są wszystkie wskazania do leczenia. Brak leczenia hipotermią noworodka z encefalopatia niedotlenieniowo – niedokrwienną jest przykładem zaniedbań lekarskich, które niosą długofalowe  i niedodwracalne konsekwencje.

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna leczenie hipotermią 

Zapobieganie encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej 

Zapobieganie asfiksji okołoporodowej i encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej sprowadza się do dwóch głównych czynników:

  • ścisłe monitorowanie matki i dziecka przez personel medyczny podczas porodu, aby rozpoznać niepokój płodu, a co za tym idzie niedotlenienie okołoporodowe
  • natychmiastowa decyzja lekarza o cięciu cesarskim w trybie nagłym, gdy występuje zagrożenie zdrowia lub życia dziecka

Ponadto w czasie ciąży kobieta powinny regularnie uczęszczać do lekarza i mieć przeprowadzane cykliczne  badania prenatalne. Jeśli ciąża jest obciążona i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem konieczna jest wzmożoną czujność lekarza. Ważne jest także wybranie właściwego szpitala o odpowiednim stopniu referencyjności w celu odbycia bezpiecznego porodu. Podczas porodu personel medyczny powinien sprawować wzmożona kontrolę nad ciężarną oraz bacznie monitorować parametry życiowe dziecka za pomocą KTG.

Bardzo ważne jest, aby członkowie zespołu medycznego byli zaangażowani w  poród. Najważniejsze jest jednak, aby umiejętnie interpretowali zapisy KTG. Zapisy są bowiem często jedyną wskazówką, że dziecko doświadcza asfiksji okołoporodowej i encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej. W przypadku pojawienia się komplikacji podczas porodu zespół medyczny musi być przygotowany do porodu zabiegowego lub operacyjnego. Czyli do porodu kleszczowego, próżnociągiem (poród vacuum),  lub cięcia cesarskiego. W przypadku nieprawidłowych zapisów KTG przygotowania i cięcie cesarskie muszą być wykonane był bezzwłocznie. Opóźnienie w wykonaniu cięcia cesarskiego może spowodować encefalopatię niedotlenieniowo-niedokrwiennej i trwałe uszkodzenie mózgu u dziecka.

bezpłatna porada prawna