Ułożenie twarzyczkowe

Ułożenie twarzyczkowe – w tej pozycji szyja dziecka jest odgięta (rozciągnięta do tyłu) tak, że tył głowy dotyka pleców dziecka. Takie ułożenie głowy przed porodem uniemożliwia wejście dziecka w kanał rodny. W przypadku prowadzenia porodu metodą naturalną mogą wystąpić liczne komplikacje, zarówno u dziecka, jak i u matki, m.in.: urazy twarzy płodu, liczne zasinienia i obrzęki oraz urazy pochwy.

Są trzy rodzaje przodowania twarzyczkowego:

Bródka przodem – w tej pozycji broda dziecka jest skierowana w kierunku miednicy matki.
Bródka tyłem – w tej pozycji broda dziecka jest skierowana w kierunku pleców i pośladków matki. Tutaj główka dziecka, razem z szyją i ramionami wychodzi na raz, co zazwyczaj nie jest możliwe ze względu na wąską miednicę. Ponadto, otwarta buzia dziecka może przeć na górne kości z tyłu miednicy, co również utrudnia wydostanie się dziecka z kanału rodnego.
Bródka bokiem – w tej pozycji dziecko ma skierowaną bródkę w bok kanału rodnego.

Lekarz może ocenić położenie dziecka na podstawie badania fizykalnego. Jeżeli lekarz podejrzewa nieprawidłowe ułożenie dziecka, robi USG, w celu potwierdzenia swoich podejrzeń i podejmuje właściwe kroki, aby odebrać poród podczas przodowania twarzyczkowego. Oznacza to również szczegółowe monitorowanie dobrostanu płodu i wykonanie cesarskiego cięcia.

Problemy oddechowe są powszechne u dzieci ułożonych twarzyczkowo, dlatego też zespół lekarzy powinien być przygotowany na natychmiastową intubację dziecka zaraz po porodzie.

Ułożenie twarzyczkowe – urazy

Kiedy poród z ułożeniem twarzyczkowym płodu jest źle przeprowadzony, mogą wystąpić poważne komplikacje, takie jak:

urazy mechaniczne oraz silny obrzęk
przedłużający się poród
ciężki stan urodzeniowy dziecka
nierówne bicie serca
śmierć dziecka

Urazy okołoporodowe mogą spowodować opuchliznę i obrzęk u noworodka. Taka sytuacja najczęściej skutkuje złym stanem dróg oddechowych dziecka, co może prowadzić do komplikacji, takich jak hiperwentylacja, niedotlenienie i encefalopatia. Urazy głowy lub niedotlenienie podczas porodu mogą prowadzić do:

krwotoku w mózgu
encefalopatii
porażenia mózgowego
wodogłowia

Ułożenie twarzyczkowe – co powoduje przodowanie twarzyczkowe?

Czynniki, które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo ułożenia twarzyczkowego obejmują:

ciąża mnoga (bliźniaki, trojaczki)
wiele odbytych ciąż (na przykład 5 lub więcej)
zdeformowanie płodu
wcześniactwo/niska waga ciała dziecka
wielowodzie (za dużo płynu owodniowego w macicy)
niewspółmierność porodowa (duża różnica między wielkością miednicy matki i ciałem dziecka)
makrosomia (duże dziecko)
pępowina wokół szyi dziecka
zbyt wąska miednica matki
cesarskie cięcie przeprowadzone w przeszłości

Ułożenie twarzyczkowe – komplikacje

Komplikacje i skutki uboczne przodowania twarzyczkowego:

przedłużający się poród
urazy twarzy
obrzęk twarzy
deformacje czaszki (niewłaściwy kształt głowy, który spowodowany jest naciskiem na główkę dziecka w trakcie porodu)
trudności w oddychaniu (dziecko niezdolne do wykonywania wdechu i wydechu), spowodowane przez uraz i obrzęk górnych dróg oddechowych
uszkodzenie rdzenia kręgowego
niewłaściwy rytm pracy serca
niska punktacja w skali Apgar
krwawienia do mózgu
krwotoki śródczaszkowe
encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna
trwałe uszkodzenie mózgu
porażenie mózgowe
napady padaczkowe
niepełnosprawność intelektualna
opóźnienia rozwojowe
śmierć noworodka

Podczas porodu naturalnego z ułożeniem twarzyczkowym, dziecko może być narażone na ryzyko komplikacji, szczególnie kiedy używane są kleszcze albo podawana jest oksytocyna. Poród kleszczowy może spowodować dodatkowe urazy głowy. Podanie oksytocyny może pozbawić dziecka tlenu przez nadmierną stymulację macicy, co zwiększa moc i ilość skurczy. Nadmierna stymulacja macicy zwiększa ciśnienie krwi w żyłach, co może pozbawić dziecko dostawy tlenu. Urazy głowy oraz niedobór tlenu mogą spowodować trwałe urazy neurologiczne, takie jak encefalopatia, porażenie mózgowe, wylew krwi do mózgu, rozmiękanie okołokomorowe, czy wodogłowie.

Ułożenie twarzyczkowe – błąd lekarza podczas porodu

Istnieje ryzyko wystąpienia wielu komplikacji związanych z przodowaniem twarzyczkowym płodu. Dlatego też, niezbędna jest uważna obserwacja dziecka i przeprowadzenie porodu w obecności doświadczonego lekarza. Ponadto, lekarz musi szybko rozpocząć cesarskie cięcie, jeśli:

wystąpiły jakieś oznaki ciężkiego stanu dziecka (np. nieprawidłowe/patologiczne zapisy KTG)
brak postępu porodu
dziecku nie udało się obrócić do właściwej pozycji

Dodatkowo, kiedy diagnozowane jest przodowanie twarzyczkowe, lekarz powinien sprawdzić, czy miednica rodzącej jest przystosowana do porodu naturalnego. Kiedy miednica jest zbyt wąska, należy niezwłocznie przystąpić do przeprowadzenia cięcia cesarskiego. Od chwili, kiedy występują problemy z krążeniem u dziecka, zespół medyczny musi być gotowy do zaintubowania dziecka. Matka musi wyrazić świadomą zgodę na poród naturalny, kiedy ma urodzić dziecko przodujące twarzyczkowo. Oznacza to, że musi być wybrana najlepsza opcja pomiędzy cesarką i porodem naturalnym. Jedną z przyczyn, dla których matka wybiera cesarskie cięcie jest uniknięcie stłuczeń/urazów, które są powszechne u dzieci ułożonych twarzyczkowo.

Dodatkowo, lekarz musi zrozumiale i kompleksowo wyjaśnić rodzącej ryzyko i korzyści każdej z metod porodu (poród naturalny, poród kleszczowy czy cesarskie cięcie) i otrzymać od rodzącej zgodę na:

użycie kleszczy,
podanie oksytocyny,
przeprowadzenie operacji cesarskiego cięcia

w razie zaistnienia okoliczności, w których będzie trzeba ratować zdrowie i życie dziecka. Niespełnienie któregoś z powyższych standardów jest oznaką zaniedbania. Jeżeli to zaniedbanie skutkuje trwałym urazem u matki lub dziecka, wówczas ma miejsce błąd medyczny.