Zapalenie błon płodowych i łożyska

Zapalenie błon płodowych i łożyska oznacza zapalenie struktur pokrywających powierzchnię łożyska, które zapewniają odpowiednią ilość składników odżywczych dla dziecka. Zapalenie kosmówki często występuje z zapaleniem błon płodowych i może być spowodowane czynnikami bakteryjnymi lub wirusowymi, takimi jak paciorkowce, opryszczka, różyczka, czy kiła.

Zakażenie bakterią może wywołać stan zapalny, który z kolei prowadzi do uszkodzenia błon płodowych lub przedwczesnego porodu.

Zapalenie błon płodowych i łożyska jest diagnozowane przez nieinwazyjne badania prenatalne lub za pomocą badań laboratoryjnych. Lekarz może przedsięwziąć odpowiednie kroki, aby zapobiec przedostaniu się zakażenia od matki do dziecka, poprzez zaplanowanie wcześniejszego porodu oraz profilaktyczną antybiotykoterapię. Wszystkie działania lekarza powinny mieć na celu zminimalizowanie ryzyka przedostania się bakterii do dziecka.

Jeśli błony płodowe zostaną zakażone to ilość gazów i składników odżywczych dostarczanych dziecku drastycznie spada, zwiększając ryzyko obumarcia płodu. Zazwyczaj zapalenie łożyska i błon płodowych jest możliwe do wykrycia przy pomocy badania USG. Najlepszą metodą uniknięcia komplikacji jest zapobieganie zapaleniu przez natychmiastową diagnozę i leczenie wszystkich zakażeń, które mogą je spowodować.

Zapalenie błon płodowych i łożyska – konsekwencje dla dziecka

Jeśli lekarzom nie uda się w porę zdiagnozować zapalenia błon płodowych i łożyska, może to prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji dla dziecka, takich jak:

niedotlenienie
obrzęk uogólniony płodu (nagromadzenie płynów w różnych fragmentach ciała dziecka)
ograniczony rozwój wewnątrzmaciczny
przedwczesne pęknięcie błon płodowych
przedwczesny poród
problemy z oddychaniem
zapalenie opon mózgowych
encefalopatia niedotlenieniowo – niedokrwienna
uszkodzenie mózgu, takie jak porażenie mózgowe, czy leukomalacja okołokomorowa
sepsa noworodkowa (odpowiedź organizmu na zakażenie krwi)

Zapalenie błon płodowych – czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka przy zapaleniu błon płodowych i łożyska to:

przedwczesny poród
pękniecie pęcherza płodowego (odejście wód płodowych)
przedłużający się poród
brak akcji porodowej
zakażenie paciorkowcem grupy B
infekcje bakteryjne, takie jak infekcje dróg moczowych, szyjki macicy lub osocza
nadwaga
krótka (nierozwinięta) szyjka macicy
płyn owodniowy skażony smółką
znieczulenie zewnątrzoponowe
obniżona odporność
używanie narkotyków, alkoholu lub papierosów

Zapalenie błon płodowych i łożyska – symptomy

Badania kobiety pod kątem zapalenia błon płodowych i łożyska mogą nie wykazać żadnych oznak lub symptomów infekcji. Z drugiej strony u kobiety w ciąży z zapaleniem występują charakterystyczne dolegliwości podobne do zatrucia, ponadto ciężarna może doświadczać niedociśnienia oraz nadmiernej potliwości. Oznaki i symptomy zapalenia błon płodowych oraz łożyska to:

grypa u matki
podwyższona temperatura ciała matki
zauważalna tachykardia matki (puls powyżej 120 uderzeń na minutę)
tachykardia u dziecka (puls powyżej 160-180 uderzeń na minutę)
ropny, cuchnący płyn owodniowy
leukocytoza matki (nadmiar białych krwinek)

Ryzyko zakażenia krwi dziecka jest znacznie zwiększone, kiedy występują co najmniej 2 z powyższych oznak.

Zapalenie błon płodowych i łożyska – diagnoza

Zapalenie kosmówki i błon płodowych może być zdiagnozowane na podstawie: badania krwi i moczu oraz badań mikrobiologicznych.

Obecność grypy (podwyższona temperatura ciała) i co najmniej dwa dodatkowe objawy (tachykardia matki lub dziecka i zanieczyszczony/ropny płyn owodniowy) są zazwyczaj podstawą diagnozy.

Zapalenie błon płodowych i łożyska – leczenie

Zapalenie błon płodowych i łożyska nie jest wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia, chyba że występują inne położnicze komplikacje. Podawanie dożylne ampicyliny co każde 6 godzin i gentamicyny co każde 8-24 godzin są standardowym postępowaniem podczas porodu. Jeśli przeprowadzane jest cesarskie cięcie, podawana jest clindamicyna co każde 8 godzin (lub metronidazol). Leczenie powinno zawierać kontrolowane, dożylne podawanie antybiotyków zaraz po porodzie.

Zapalenie błon płodowych i łożyska, a zaniedbania medyczne

W przypadku wystąpienia czynników ryzyka zapalenia błon płodowych i łożyska, bardzo ważne jest, aby lekarze uważnie obserwowali matkę i dziecko oraz postępowali zgodnie z obowiązującymi standardami opieki medycznej. Zaniedbanie ze strony lekarza może spowodować trwały uszczerbek na zdrowiu ciężarnej i stanowi poważne zagrożenie dla rozwijającego się płodu. Jeżeli lekarz jest winny niepełnosprawności matki lub dziecka to podlega odpowiedzialności karnej. Istnieje również możliwość uzyskania rekompensaty za doznaną krzywdę, a dochodzenie roszczeń możliwe jest na ścieżce postępowania cywilnego. Najczęściej dochodzi do błędów lekarskich, takich jak:

błędna diagnoza i niewłaściwe leczenie zapalenia błon płodowych oraz łożyska
niezdiagnozowanie przedwczesnego pęknięcia błon płodowych oraz niepodjęcie działań w kierunku uniknięcia infekcji
nieprawidłowe leczenie infekcji łożyska
brak stałej obserwacji matki i dziecka pod kątem zakażenia (mimo wskazań)
nieuzyskanie dostatecznej ilości informacji o stanie zdrowia matki (prawidłowo zebrany wywiad od pacjentki ma ogromny wpływ na ustalenie czynników ryzyka i wybór sposobu przeprowadzenia porodu)