21 tydzień ciąży

21 tydzień ciąży, czyli dziewiętnaście tygodni po zapłodnieniu. Dziecko jest nadal bardzo ruchliwe. Jego mięśnie są coraz silniejsze, a ruchy i kopnięcia coraz mocniej odczuwalne. Mniej więcej od tego momentu lekarz może zacząć podawać długość dziecka od czubka głowy do pięt (wymiar CHL), a nie do kości miedniczej jak poprzednio (wymiar CRL).

21 tydzień ciąży – rozwój dziecka

• Całkowita długość dziecka w dwudziestym pierwszym tygodniu ciąży wynosi teraz około 27 cm. Na tym etapie ciąży dzieci zaczynają coraz bardziej różnić się swoimi wymiarami. Pewne odchylenia od tej wartości nie powinny być powodem do niepokoju.
• Dziecko często zmienia swoją pozycję. Ćwiczy w ten sposób układ mięśniowy. Pobudza do rozwoju układ nerwowy. Coraz żywiej też reaguje na dźwięki dochodzące z otoczenia i zmiany oświetlenia.
• Rozwój dziecka w dwudziestym pierwszym tygodniu ciąży to rozwój układu odpornościowego dziecka, który będzie je bronił przed infekcjami teraz i po porodzie. Układ ten rozwija się wielotorowo. Część przeciwciał dziecko otrzyma od ciebie, za pośrednictwem pępowiny.
• Do tej pory krew dziecka była wytwarzana przez wątrobę i śledzionę. Mniej więcej od dwudziestego pierwszego tygodnia ciąży szpik kostny rozpoczyna produkcję krwinek. Będzie spełniał tę funkcję do końca życia dziecka.
• Dziecko niezmiennie połyka duże ilości wód płodowych. Ich nadmiar wydala przez nerki. Dzięki temu układy pokarmowy i moczowy mogą się prawidłowo rozwijać. Co więcej, dziecko zaczyna trawić część cukru z płynu owodniowego. W ten sposób zapewnia sobie dodatkowe odżywienie, poza tym otrzymywanym za pośrednictwem pępowiny.

• Ilości trawionego w ten sposób cukru nie mają istotnego znaczenia z punktu widzenia rozwoju dziecka. W ten sposób układ pokarmowy dziecka jest ćwiczony przed podjęciem właściwej funkcji trawienia mleka po narodzinach.

• Narządy płciowe dziecka są już w pełni ukształtowane. Dziewczynki mają wargi sromowe. U chłopców jądra zstępują do moszny. Choć oczywiście produkcja spermy rozpocznie się dopiero w okresie dojrzewania, za kilkanaście lat.
• Do tej pory dziecko było bardzo szczupłe. Właściwie pozbawione tkanki tłuszczowej. Teraz zaczyna się ona coraz wyraźniej pojawiać. Najwięcej przybędzie jej dopiero w ostatnim miesiącu ciąży. Płód teraz będzie szybko przybierał na wadze. Jednak u każdej kobiety w indywidualny sposób. Coraz bardziej zaznaczają się różnice we wzroście, masie i stosunkach różnych wymiarów dziecka u różnych kobiet w tym samym wieku ciążowym.
• Następuje dalsze doskonalenie układu nerwowego. Dzięki czemu dziecko staje się coraz bardziej świadome otaczającego świata. Dziecko zdążyło się już nauczyć rozpoznawać nie tylko twój głos, ale też pewne sytuacje, w których się znajdujesz czy twoją ulubioną muzykę.
• Można zaobserwować jego reakcje nie tylko na głosy, ale również na muzykę i inne przyjemne bądź powodujące niepokój dźwięki. Jeśli jesteś w ciąży bliźniaczej, to mniej więcej w tym okresie dzieci stają się świadome obecności swojego rodzeństwa. Podczas badania USG można nieraz zaobserwować, jak próbują się łapać nawzajem lub kopać.
• W pełni rozwinięte są już paznokcie dziecka, choć jeszcze bardzo miękkie, tak by nie doszło do przypadkowego zadrapania i zranienia delikatnej skóry dziecka.

21 tydzień ciąży – zmiany w organizmie

• Dno macicy w dwudziestym pierwszym tygodniu ciąży znajduje się już mniej więcej na wysokości pępka. Jednocześnie dziecko jest już na tyle duże, że możesz je wyczuć ręką, delikatnie badając okolicę poniżej pępka.
• Na tym etapie ciąży większość matek czuje już wyraźnie ruchy swojego dziecka. Są jednak pewne przypadki, w których następuje to nieco później. Należą do nich sytuacje, gdy matka jeszcze przed ciążą była otyła. Gdy mamy do czynienia z pierwszą ciążą lub łożysko umiejscowiło się na przedniej ścianie macicy. W takich wypadkach do odczuwania ruchów dziecka może dojść nawet za kilka tygodni.
• Generalnie jednak matki nie tylko czują już wyraźnie ruchy. Znają dobrze dobowy rozkład aktywności swojego dziecka z powtarzającymi się okresami wzmożonej aktywności i odpoczynku. Ruchy mogą być już na tyle wyraźne, że wyczuje je przyszły tatuś przez brzuch, a ciebie początkowo będą nawet budzić ze snu.

• Ciało kobiety coraz bardziej się zmienia. Ciąża jest już wyraźnie widoczna. Stawy i połączenia chrzęstne są coraz bardziej wiotkie. Miednica lekko się poszerza. Jest to efekt działania hormonu zwanego relaksyną. Dzięki niemu miednica jest bardziej elastyczna, a poródbędzie łatwiejszy.

• Jeśli w przeszłości denerwowała cię twoja wąska, chłopięca miednica, to mamy dobrą wiadomość – po ciąży pozostanie ona już nieco szersza, bardziej kobieca. Podobnie twoje stopy czy barki mogą pozostać nieco szersze.
• W dalszym ciągu występować mogą problemy z pamięcią i trudności ze skupieniem uwagi. Nadal też będziesz doświadczać zwiększonego wydzielania wydzieliny z dróg rodnych – jeśli stanie się ona żywo kolorowa lub zacznie nieprzyjemnie pachnąć, skontaktuj się niezwłocznie ze swoim lekarzem prowadzącym, gdyż jest to objaw potencjalnie groźnej infekcji bakteryjnej.
• Nasilać się będą bóle pleców– jeśli na tym etapie ciąży będą one już na tyle mocne, że uniemożliwią normalne funkcjonowanie, potrzebna może być pomoc specjalisty fizjoterapeuty. Pamiętaj, że w dalszej ciąży brzuch będzie tylko większy i cięższy, przez co coraz bardziej będzie obciążał będzie kręgosłup. Fizjoterapeuta zaleci ci program ćwiczeń wzmacniających mięśnie grzbietu, które jednocześnie nie będą zbyt forsowne i groźne dla przebiegu ciąży.

21 tydzień ciąży – proces ciąży

• Przy każdej wizycie u lekarza należy zmierzyć wartość ciśnienia tętniczego, nawet jeśli kobieta nigdy wcześniej nie leczyła się z powodu nadciśnienia. Po dwudziestym pierwszym tygodniu ciąży nadal powinnaś bacznie kontrolować ciśnienie tętnicze. Jeśli przed ciążą ciśnienie było prawidłowe, a obecnie obserwuje się jego wysokie wartości (wyższe od 140/90), to rozpoznajemy nadciśnienie ciążowe.
• Jest to bardzo poważne, groźne, choć nadal dość enigmatyczne schorzenie – nie znamy dokładnych mechanizmów powodujących jego wystąpienie. Przypuszcza się, że przyczyną jest nieprawidłowe wrastanie kosmków łożyska w ścianę naczyń macicy w pierwszym trymestrze ciąży.
• Po rozpoznaniu nadciśnienia ciążowego, obowiązuje nas baczna obserwacja i samodzielna, codzienna kontrola ciśnienia. Niekiedy potrzebne będzie leczenie, gdyż choroba ta może być bardzo groźna dla rozwijającego się płodu i dla matki. Jeśli do nadciśnienia dołączy znamienny białkomocz, czyli wydalanie dużej ilości białka w moczu (powyżej 300 mg na dobę), to rozpoznajemy stan przedrzucawkowy.
• Nadciśnienie ciążowe, białkomocz i stan przedrzucawkowy to objawy, które obligują do skrupulatnego monitorowania ciąży, a nieraz powodują konieczność hospitalizacji w oddziale patologii ciąży i wcześniejszego kończenia ciąży cięciem cesarskim.
• Zwiększone ryzyko tych patologii występuje przede wszystkim u ciężarnych w pierwszej ciąży oraz u przyszłych mam z nadwagą. Prawidłowa kontrola ciśnienia minimalizuje ryzyko powikłań, natomiast nieleczone, „skaczące” ciśnienie może skutkować groźnymi stanami, jak rzucawka (napad drgawek zagrażający życiu matki i płodu), przedwczesne odklejenie łożyska czy wewnątrzmaciczny zgon płodu.
• Często nadciśnienie wiąże się z wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrostu płodu. Dlatego tak ważne jest, by po rozpoznaniu nadciśnienia często mierzyć ciśnienie tętnicze i reagować na jego zmiany, dostosowując dawki odpowiednich leków.