Wielowodzie

Wielowodzie jest powikłaniem ciąży, w którym występuje ponadprzeciętny wzrost objętości płynu owodniowego. Za fizjologiczną objętość płynu owodniowego uznaje się taką, która nie przekracza 2 000 ml w trzecim trymestrze ciąży. Każda większa wartość płynu owodniowego określana jest terminem wielowodzia. W wielu przypadkach wielowodzie współistnieje z wadami rozwojowymi płodu.

Jeśli wielowodzie zostanie wystarczająco wcześnie zdiagnozowane, można uniknąć wielu poważnych powikłań. Wielowodzie może być leczone prenatalnie amnioredukcją lub lekami zmniejszającymi objętość płynu owodniowego.

Wielowodzie – płyn owodniowy

Płyn owodniowy wytwarzany jest w nerkach płodu i wydalany, gdy dziecko oddaje mocz podczas pobytu w macicy. Dziecko następnie połyka część płynu. Reszta pozostaje w macicy, gdzie spełnia określone funkcje:

• zapewnia amortyzację/ochronę rosnącego niemowlęcia
• pozwala niemowlęciu poruszać się w macicy, co pomaga w rozwoju kości i mięśni
• wspomaga rozwój płuc
• reguluje temperaturę w macicy

Wielowodzie – przyczyny

Wielowodzie, czyli nadmiar płynu owodniowego, występuje w około 1% ciąż. Jest przeciwieństwem małowodzia, czyli stanu, w którym nie ma wystarczającej ilości płynu owodniowego. Najczęstszymi przyczynami wielowodzia są:

• cukrzyca u matki: w tym cukrzyca ciążowa, która może prowadzić do nadmiernego gromadzenia się płynu owodniowego
• wrodzone anomalie: istnieją pewne defekty genetyczne, które uniemożliwiają dziecku połykanie odpowiedniej ilości płynu owodniowego

• zespół przetoczenia krwi między płodami (TTTS): w niektórych bliźniaczych ciążach krew z jednego bliźniaka przechodzi do drugiego – może to spowodować wielowodzie i problemy medyczne dla obu bliźniąt

• konflikt serologiczny: gdy matka ma krew ujemną typu Rh, a dziecko ma krew Rh-dodatnią, może to spowodować rozwój anemii, która z kolei może prowadzić do wielowodzia

• wady serca płodu: może to obejmować wadę wrodzoną, arytmię płodu itp.

Wielowodzie – objawy i powikłania

Niektórymi z najczęstszych powikłań i objawów związanych z wielowodziem są:

• trudności w oddychaniu u matki
• przedwczesny poród
• przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PROM)
• nieprawidłowe wstawianie się główki płodu
• wypadanie pępowiny
• krwotok poporodowy
• odklejenie łożyska

Ponieważ wielowodzie jest często powodowane cukrzycą ciążową, może również być związane z makrosomią (stan, w którym dziecko jest za duże w stosunku do wieku ciążowego).

Wielowodzie – diagnoza

Wielowodzie może być diagnozowane na podstawie USG. Jeśli lekarz prowadzący ciążę podejrzewa wielowodzie może zlecić wykonanie:

• amniocentezy – jest to metoda pobierania próbek płynu owodniowego w celu zbadania warunków genetycznych, które mogą przyczyniać się do występowania wielowodzia
• USG Doppler – jest to rodzaj USG, który pozwala na badanie układu krążenia płodu
• test prowokacyjny glukozy – ten test jest przeznaczony dla kobiet z cukrzycą
• test bezstresowy – jest to metoda sprawdzania nieprawidłowości w tętnicach płodu

Wielowodzie – leczenie

Łagodne przypadki wielowodzia mogą nie wymagać leczenia, ale w każdym przypadku diagnozy zwiększonej ilości płynu owodniowego lekarz powinien pogłębić diagnostykę prenatalną w celu monitorowania stanu płodu. W leczeniu cięższych postaci wielowodzia, niekiedy lekarz koncentruje się na rozwiązywaniu przyczyn leżących u podstaw. Dodatkowe zabiegi/interwencje obejmują:

• amnioredukcja – wymaga użycia długiej igły do usunięcia nadmiaru płynu owodniowego z macicy
• leki zmniejszające ilość płynu owodniowego – należy pamiętać, że leki mogą narazić serce płodu, więc lekarze muszą być ostrożni w określaniu, czy jest to właściwa ścieżka postępowania.
• indukcja porodu
  
• leżenie i odpoczynek matki może pomóc opóźnić poród przedwczesny w przypadkach umiarkowanego wielowodzia

Jeśli wielowodzie nie zostanie szybko zdiagnozowane i leczone, może prowadzić do poważnego oraz trwałego uszczerbku na zdrowiu dziecka, takiego jak encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna, czy porażenie mózgowe.