Stan przedrzucawkowy 

Stan przedrzucawkowy zagraża zarówno przyszłej mamie, jak i dziecku. Stan przedrzucawkowy jest problemem zdrowotnym w czasie ciąży, który występuje u kobiety ciężarnej zazwyczaj po 20 tygodniu trwania ciąży lub w pierwszych dwóch dobach połogu. Następstwem stanu przedrzucawkowego jest rzucawka, która może doprowadzić nawet do śmierci ciężarnej i dziecka. 

Niepoddany leczeniu stan przedrzucawkowy naraża matkę na ryzyko drgawek, niewydolność wątroby i nerek, zakrzepy krwi oraz problemy z centralnym układem nerwowym. Stan przedrzucawkowy może również prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak przerwanie łożyska, niski przepływ krwi i poród przedwczesny.  Stan przedrzucawkowy jest zwykle diagnozowany podczas kontrolnych wizyt prenatalnych, a poród odbywa się przez cesarskie cięcie w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia powikłań związanych z tym schorzeniem zarówno dla matki, jak i dziecka.

Stan przedrzucawkowy i uszkodzenie płodu

Stan przedrzucawkowy oznacza wysokie ciśnienie krwi i nadmiar białka w moczu lub dysfunkcję wielonarządową po 20 tygodniu ciąży u kobiety, która wcześniej miała prawidłowe ciśnienie krwi.

Stan przedrzucawkowy może prowadzić do poważnych powikłań okołoporodowych, takich jak:

• encefalopatia niedotlenieniowo – niedokrwienna
• ograniczenie wzrostu wewnątrzmacicznego (IUGR)
• porażenie mózgowe
• napady padaczkowe
• zaburzenia rozwojowe
• trudności w oddychaniu
• upośledzenie słuchu i wzroku

Matki ze stanem przedrzucawkowym często nie odczuwają objawów, dopóki choroba nie jest ciężka i zagrażająca życiu!

Co jest przyczyną stanu przedrzucawkowego?

Naukowcy wciąż nie znaleźli dokładnej przyczyny stanu przedrzucawkowego. Niektórzy eksperci uważają, że stan przedrzucawkowy jest spowodowany niedostatecznym dopływem krwi do macicy i łożyska, co powoduje niebezpieczne podwyższenie ciśnienia u matki. Możliwymi przyczynami mogą być także:

• uszkodzenie naczyń krwionośnych
• nieprawidłowości układu immunologicznego
• zła dieta lub otyłość matki
• predyspozycje genetyczne

Czynniki, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju stanu przedrzucawkowego są następujące:

• pierwsza ciąża lub pierwsza ciąża z nowym partnerem: stan przedrzucawkowy dotyka ~ 2-6% zdrowych matek
• stan przedrzucawkowy w wywiadzie: jeśli kobieta chorowała we wcześniejszej ciąży szanse na ponowne rozwinięcie stanu przedrzucawkowego wynoszą od 25% do 50%
• wiek: u ciężarnych powyżej 35 roku życia oraz poniżej 20 roku życia ryzyko rozwoju stanu przedrzucawkowego wzrasta
• ciąża wielopłodowa
• wysokie ciśnienie krwi, choroba nerek, migrena, cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów lub toczeń przed ciążą
• otyłość
• przedłużająca się przerwa pomiędzy ciążami
• niedobór witaminy D
• wysokie poziomy niektórych białek

Stan przedrzucawkowy –  diagnoza

Stan przedrzucawkowy zazwyczaj jest diagnozowany podczas rutynowych kontroli ciśnienia krwi oraz badań moczu w ramach standardowych wizyt lekarskich w okresie prenatalnym. Odczyt ciśnienia przekraczający 140/90 mm Hg uznawany jest za nieprawidłowy w czasie ciąży, jednakże pojedynczy wysoki odczyt ciśnienia krwi niekoniecznie musi wskazywać na stan przedrzucawkowy. Personel medyczny zwykle wykonuje drugą kontrolę ciśnienia krwi 6 godzin po pierwszej. Jeśli jest również nieprawidłowy, może potwierdzić stan przedrzucawkowy. Personel medyczny wykonuje dodatkowe pomiary ciśnienia krwi i pomiary białka w moczu, celem dalszego potwierdzenia diagnozy.

Jeśli lekarze zdiagnozują nadciśnienie indukowane ciążą, mogą zlecić dodatkowe badania:

• badania krwi, aby określić funkcjonowanie wątroby i nerek
• szczegółowe badania laboratoryjne moczu w celu określenia ilości białka w moczu (poszerzenie diagnostyki w kierunku rozwoju stanu przedrzucawkowego)
• USG płodu, testy niestresujące, profil biofizyczny płodu, aby upewnić się, że dziecko ma wystarczająco dużo tlenu i pożywienia

Stan przedrzucawkowy – objawy

Oprócz białka w moczu i wysokiego ciśnienia krwi, objawy stanu przedrzucawkowego mogą obejmować:

• obrzęk (zwłaszcza dłoni i twarzy)
• szybki przyrost wagi w ciągu 1-2 dni spowodowany znacznym wzrostem ilości płynów ustrojowych w organizmie
• ból brzucha, szczególnie po prawej stronie
• ból w klatce piersiowej
• skrócenie oddechu
• silne bóle głowy
• problemy z oddawaniem moczu
• zawroty głowy
• nadmierne wymioty i nudności
• niewyraźne widzenie

Stan przedrzucawkowy czasami występuje bez żadnych możliwych do zidentyfikowania objawów. Dla kobiet w ciąży szczególnie ważne są wizyty prenatalne, aby móc regularnie sprawdzać ciśnienie krwi i poziom białka moczu.

Stan przedrzucawkowy – leczenie

Niestety, nadciśnienie indukowane ciążą nie jest chorobą, którą można wyleczyć. Stan przedrzucawkowy będzie trwał do momentu urodzenia dziecka. Ogólnie rzecz biorąc, poród będzie indukowany lub dziecko urodzi się poprzez cięcie cesarskie (wskazane jest donoszenie ciąży do 34 tc). Przedłużanie ciąży może być szkodliwe dla matki i nie przynosi korzyści dziecku.

Stan przedrzucawkowy – urazy u matki

Stan przedrzucawkowy może powodować następujące urazy i zaburzenia u matki:

• krwotok w mózgu
• ostra niewydolność nerek
• zaburzenia krzepnięcia krwi
• ślepota
• wzrost ryzyka wystąpienia zawału serca i udaru w ciągu 5-15 lat po leczeniu
• zespół HELLP – objawy zespołu HELLP obejmują nudności, wymioty, ból głowy i ból brzucha (w górnej części, po prawej stronie)
• rzucawka – może trwale uszkodzić najważniejsze organy matki, w tym mózg, wątrobę i nerki; nieprawidłowe leczenie może spowodować śpiączkę u matki i encefalopatię niedotlenieniowo-niedokrwienną, uszkodzenie mózgu oraz porażenie mózgowe u dziecka
• choroba sercowo-naczyniowa –  stan przedrzucawkowy może zwiększać ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, ataku serca i udaru u matki

Stan przedrzucawkowy – działania prewencyjne

Jedną z najważniejszych rzeczy, które lekarze mogą zrobić, aby zmniejszyć ryzyko urazów okołoporodowych z powodu stanu przedrzucawkowego i nadciśnienia w ciąży, jest odpowiednie monitorowanie stanu matki i dziecka w okresie prenatalnym. Oznacza to, że lekarze powinni często sprawdzać stan zdrowia matki i dziecka, szczególnie w trzecim trymestrze ciąży. Lekarze mogą wykonywać różnorodne badania, w tym testy bezstresowe, profil biofizyczny płodu, wskaźnik płynu owodniowego (AFI) i monitorowanie przepływu dopplerowskiego.

Właściwe monitorowanie stanu zdrowia matki i dziecka pozwala personelowi medycznemu zidentyfikować i przeciwdziałać czynnikom ryzyka, zanim staną się ciężkie i doprowadzą do przedwczesnego porodu. Jeśli personel medyczny nie monitoruje prawidłowo stanu zdrowia matki i dziecka, a matka lub dziecko doznają uszczerbku na zdrowiu, oznacza to, że personel medyczny dopuścił się zaniedbania.

Należy pamiętać, że przewlekłe nadciśnienie tętnicze to wysokie ciśnienie krwi, które wystąpiło przed rozpoczęciem ciąży, natomiast stan przedrzucawkowy to wysokie ciśnienie krwi zdiagnozowane po raz pierwszy w czasie ciąży. W wielu przypadkach zalecany jest wcześniejszy poród dla bezpieczeństwa zarówno matki, jak i dziecka.